سعدی، استاد سخن

 نزول آخرین کتاب الهی، بر رسول الله (ص) و بسط و توسعه شریعت نبوی که به طور مع تنابهی با علم و معرفت آموزی، از قرائت قرآن تا محاسبات نجومی ایّام و اوقات شرعیّه، گره خورده بود، باعث پیدایش و رشد دامنه وسیعی از دانشها شد که از خواندن و کتابت تا اخترفیزیک، گسترده شده بود.

 پیش از عهد سلجوقیان، مدارس مختلفی وجود داشته است. در بیشتر شهرها، از جمله ری، کاشان، بیهق و آوه، مذاهب اسلامی گوناگون، مدارس ویژه ای برای خویش دایر کرده بودند.اما، دوره سلجوقی، به دلیل نظامیه‏های مشهور آن دوره، ممتاز گشت. مدارس عالیه شهری که در این دوره، به همت خواجه نظام الملک طوسی (وزیر برجسته آلپ ارسلان) تأسیس شدند، به همین خاطر، به این مدارس، نام نظامیه داده شد. در این مدارس عالی، برای آموزش علوم و فنون روز، از برترین چهره های علمی آن زمانه، همچون، امام محمد غزالی، یاری گرفته شد.